Ferskmeti: Hvað má ég gefa þeim?
Þessi síða er samansafn af upplýsingum um hvað naggrísir mega borða og næringargildi þess.
 
Flokkaður listi
| Nánast daglega | Oft (2-4 á viku) | Stundum (1-2 á viku) | Sjaldan (1-2 á mánuði) | 
-  Nánast daglega er vegna þess að þú ættir að vera gefa þeim úrval af grænmeti svo þeir fái fjölbreyttari næringu.  
-  Endilega skoðið nánari næringargildi á listunum neðar á síðunni. Ef þú kynnir þér næringuna í grænmetinu þá getur þú stuðlað að því að þeir fái það magn sem þeir þurfa án þess að þurfa gefa þeim C-vítamín í t.d. töflum eða dropum.  
-  Passa samt upp á jafnvægið á magni C-vítamíns og Kalks í hverju grænmeti fyrir sig. Hér er góð "reiknivél"-  (Excel skjal) frá Guinea Lynx til að reikna hlutföllin  
-  ATH: Ávextir ættu að vera notað sem nammi. Það er að segja t.d 1-2 í viku í smáum skömmtum eins og 1/8 af epli, 1/4 af kíví, 1/8 af appelsínu, 1-2 vínber, 1 jarðarber, o.s.frv. 
 
Grænmeti
	
	| Grænmeti | Ensk heiti | Athugasemdir | 
	
	
		| Endive, Belgískt/Jólasalat | Endive, Belgian/Witloof |  | 
		| Endive, Lausblaða/Frisse | Endive/Chicory, Curly |  | 
		| Endive, Rautt/Ítalskt Chicory | Radicchio |  | 
		| Gulrætur, litlar | Carrots, baby | 1 biti daglega fyrir hvern grís er í lagi | 
		| Kúrbítur, með hýði | Zucchini, with skin |  | 
		| Papríka, græn | Peppers, bell, green |  | 
		| Papríka, gul | Peppers, bell, yellow |  | 
		| Salat, Romaine | Lettuce, romaine/cos |  | 
		| Salat, Smjörsalat | Lettuce, butterhead |  | 
		| Salat, lausblaða grænt | Lettuce, green leaf |  | 
		| Salat, lausblaða rautt | Lettuce, red leaf |  | 
		| Sætar kartöflur, laufblöðin | Sweet Potato leaves |  | 
		| Tómatar, kirsuberja | Tomatoes, cherry | 1-2 daglega á hvern grís er í lagi | 
		| Agúrka, með hýði | Cucumber, with peel |  | 
		| Baunir, strengja | Beans, snap, green | Gefið aðeins hverjum grís 1-2 belgi | 
		| Baunir, í belg | Peas, edible-podded | 1-2 belgir á hvern grís | 
		| Blöðrukál | Cabbage, Savoy | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Grasker, sumars | Squash, summer, all |  | 
		| Grasker, vetrar | Squash, winter, all |  | 
		| Hvítkál | Cabbage, green | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Jam-rótarhnúður | Yam |  | 
		| Karsi | Gardencress |  | 
		| Klettasalat | Arugula/Rucola |  | 
		| Papríka, rauð | Peppers, bell, red | Hátt sykurmagn | 
		| Rauðkál | Cabbage, red | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Sellerí | Celery | Skerið í bita og fjarlægjið strengi | 
		| Spergilkál, laufblöðin | Broccoli leaves | Mjög hátt magn af A vítamíni, gefið sparlega | 
		| Tómatar, rauðir/þroskaðir | Tomatoes, red, ripe |  | 
		| Ætiþistill | Artichoke |  | 
		| Aspas | Asparagus |  | 
		| Blaðbeðja, hvít/silfur | Chard, Swiss (Silverbeet) | Mjög hátt magn af Oxalsýru | 
		| Blaðkál/Salatkál | Collard Greens | Mjög hátt magn af Kalki, A- og Oxalsýru, gefið aðeins í litlu magni | 
		| Blómkál | Cauliflower | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Grasker, hrátt | Pumpkin, raw | Ekki gefa þeim fræin | 
		| Grænkál | Kale | Mjög hátt magn af A vítamíni, gefið sparlega | 
		| Kínakál | Cabbage, pak-choi | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Maís, heill | Corn on the cob | Hýðið af því má gefa þeim daglega | 
		| Nýpa, laufblöðin | Turnip greens |  | 
		| Nýpur | Turnips | Hátt magn af sykri og Oxalsýru | 
		| Rauðbeður/Rauðrófur | Beets |  | 
		| Rósakál | Brussels Sprouts | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Sinnepskál | Mustard greens |  | 
		| Spergilkál | Broccoli | Veldur gasi, gefið sparlega | 
		| Spínat | Spinach | Mjög hátt magn af A vítamíni og Oxalsýru | 
		| Vatnakarsi | Watercress |  | 
		| Radísur, mildar | Radishes, mild | Hátt magn af Oxalsýru | 
		| Rauðbeðurs-blöð | Beet Greens (leaves) | Hátt magn af Kalki, A vítamíni og Oxalsýru | 
		| Sæt kartafla /Sætuhnúður | Sweet Potato | Hátt magn af sykri, A vítamíni og Oxalsýru | 
	
 
Ávextir
	
	| Ávöxtur | Ensk heiti | Athugasemdir | 
	
	
		| Hindber | Raspberries |  | 
		| Jarðarber | Strawberries |  | 
		| Stikilsber | Gooseberries | Fínt í smáum skömmtum | 
		|  | Crabapple/Wild apple |  | 
		| Appelsínubörkur | Orange peel |  | 
		| Bláber | Blueberries |  | 
		| Brómber | Blackberries |  | 
		| Kirsuber, sæt | Cherries, sweet | Fjarlægjið steininn fyrst | 
		| Trönuber, fersk | Cranberries |  | 
		| Vínber | Grapes | Rauð eða Græn, án fræja | 
		| Ananas, ferskur | Pineapple, raw | Hátt sykurmagn | 
		| Appelsínur | Oranges | Hátt sykurmagn | 
		| Apríkósa | Apricot |  | 
		| Epli, með hýði | Apples, with skin | Mjög hátt sykurmagn | 
		| Ferskja | Peach | Hátt sykurmagn | 
		| Fíkjur, ferskar (1stk) | Figs, raw | Mjög hátt sykurmagn | 
		| Kíví | Kiwifruit | Hátt sykurmagn | 
		| Mangó | Mango | Mjög hátt sykurmagn | 
		| Melóna, Hunangs | Melon, Honeydew | Hátt sykurmagn | 
		| Melóna, Kantalópa | Melon, Cantaloupe | Hátt sykurmagn | 
		| Melóna, Vatns | Watermelon | Skinnið er ætilegt | 
		| Pera | Pear | Hátt sykurmagn | 
		| Pera, Austurlensk | Pear, Asian | Hátt sykurmagn | 
		| Plóma | Plum | Hátt sykurmagn | 
		| Sólaldin | Papaya |  | 
		| Banani | Banana | Veldur hægðartregðu (ekki ástandið), Gefið í mjög litlu magni | 
	
 
Krydd og aðrar jurtir
	
		| Jurt | Ensk heiti | Athugasemdir - ▾ | 
	
	
		| Kóríander | Cilantro |  | 
		| Steinselja | Parsley |  | 
		| Túnfífill, laufblöðin | Dandelion greens | Blómin og rætur eru einnig ætar | 
		| Basilíka | Basil |  | 
		| Garðablóðberg/Timjan | Thyme |  | 
		| Sólselja | Dill |  | 
	
 
Nánari upplýsingar um næringargildi
Hér fyrir neðan eru nánari upplýsingar um næringargildi á helsta grænmetinu og ávöxtum sem eru í boði, töflunar fann ég á ensku á Guinea Lynx. Endilega skoðið þá síðu, hún er full af ítarlegum upplýsingum um heilsu naggrísa
 
C-vítamín
C vítamín (eða „Askorbínsýra) er vatnsleysanlegt og brotnar fljótt niður svo grænmeti og ávextir innihalda minna magn en taflan sýnir eftir því sem líður frá uppskeru.
Naggrísir framleiða ekki eigið C vítamín, alveg eins og við, og þurfa þess vegna að fá það í gegnum matinn. Skortur á C vítamíni getur haft alvarlegar afleiðingar og getur þróast hratt (á nokkrum vikum).
Naggrísir sem eru ungir, veikir, óléttir eða nýbúnir að eignast unga þurfa auka skammt af C-vítamíni.
| Magn af C-vítamín í 100gr skömmtum af Grænmeti 
	190.0 mg -- Papríka, rauð (Red Pepper)133.0 mg -- Steinselja (Parsley)130.0 mg -- Sinneps Spínat (Mustard Spinach/Komatsuna)120.0 mg -- Grænkál (Kale)93.2 mg -- Spergilkál (Broccoli)89.3 mg -- Papríka, græn (Green Pepper)85.0 mg -- Rósakál (Brussels Sprouts)85.0 mg -- Sólselja (Dill Weed)80.0 mg --  (Goosefoot/Lambs quarters)70.0 mg -- Sinneps kál (Mustard Greens)62.0 mg -- Hnúðkál (Kohlrabi)60.0 mg -- Nýpa, laufblöðin (Turnip Greens)46.4 mg -- Blómkál (Cauliflower)45.0 mg -- Kínakál (Chinese Cabbage/pak-choi)43.0 mg -- Vatnakarsi (Watercress)35.3 mg -- Blaðkál (Collards)35.0 mg -- Túnfífill, laufblöðin (Dandelion Greens)32.2 mg -- Hvítkál (Cabbage)30.0 mg -- Blaðbelja (Swiss Chard)30.0 mg -- Rauðbeljublöð (Beet Greens)28.1 mg -- Spínat (Spinach)27.0 mg -- Kóríander (Cilantro)25.0 mg -- Gulrófa (Rutabaga)24.0 mg -- Salat, Romaine (Lettuce, Romaine)24.0 mg -- Endive laufsalöt (Chicory Greens)22.7 mg -- Sætar kartöflur/Sætuhnúður (Sweet Potato)21.1 mg --  (Okra)21.0 mg -- Nýpa (Turnip)21.0 mg -- Súpugull/Portúlakki (Purslane)19.1 mg -- Tómatur (Tomato)18.0 mg -- Laufsalöt (Lettuce, LooseLeaf)17.0 mg -- Steinseljurót/Nípa (Parsnips)16.3 mg -- Grænar baunir (Green Beans)14.8 mg -- Grasker, sumar (Squash, summer)13.2 mg -- Aspas (Asparagus)12.3 mg -- Grasker, vetrar (Squash, winter)11.0 mg -- Sætar kartöflur, laufblöðin (Sweet Potato Leaves)9.3 mg – Gulrætur (Carrots)9.0 mg – Grasker (Pumpkin)8.4 mg -- Litlar Gulrætur (Baby Carrots) | 
	C-vítamín í 100gr skömmtum af Ávöxtum8.2 mg -- Alfalfa spírur (Alfalfa sprouts)8.0 mg -- Smjörsalat (Lettuce, Butterhead)7.0 mg -- Sellerí (Celery)6.8 mg -- Maís, hvítur (White Corn)6.5 mg -- Frisse Endive-salat (Curly Endive)5.3 mg -- Agúrka með skinni (Cucumber)4.9 mg -- Rauðbeður/Rauðrófur (Beets)2.8 mg -- Jólasalat/Belgískt Endive (Witloof Chicory) 
	98.0 mg -- Kíví (Kiwifruit)61.8 mg -- Sólaldin (Papaya)56.7 mg -- Jarðarber (Strawberries)53.2 mg -- Appelsína (Orange)53.0 mg -- Sítróna án hýðis (Lemon, peeled)42.2 mg -- Melóna, Kantalópa (Cantaloupe)38.1 mg -- Greip, bleikt/rautt (Grapefruit)33.3 mg -- Greip, hvítt (Grapefruit)30.8 mg -- Mandarína/Klementína (Tangerine)29.1 mg -- Límóna (Lime)27.7 mg -- Mango24.8 mg -- Melóna, Hunangs (Honeydew)21.0 mg -- Brómber (Blackberries)16.0 mg --  (Casaba Melon)15.4 mg -- Ananas (Pineapple)13.5 mg -- Trönuber (Cranberries)13.0 mg -- Bláber (Blueberries)10.8 mg -- Vínber (Grapes)10.0 mg -- Apríkósur (Apricots)9.6 mg -- Hindber (Raspberries)9.6 mg -- Melóna, Vatns (Watermelon)9.5 mg -- Plómur (Plum)9.1 mg -- Bananar7.5 mg -- Kaki (Kaki/Asian Persimmon/Sharon fruit)7.0 mg -- Kirsuber, sæt (Wild/Sweet Cherries)6.6 mg -- Ferskja (Peach)5.7 mg -- Epli með hýði (Apple)5.4 mg -- Nektarína (Nectarine/Naked peach)4.0 mg – Perur (Pear)3.3 mg -- Rúsínur (Raisins) | 
 
Kalk (Calcium)
Kalk er mikilvægt góðri heilsu. En sumir naggrísir eru líklegir til þess að fá nýrnasteina og gagnast að því að vera á kalk-litlu mataræði. Ef naggrísinn er að fá of mikið kalk úr mataræðinu þá mun hlandið á þeim verða hvítt, sem skilur eftir sig áberandi kalk-bletti ef þú ert að nota flísefni sem yfirlag í búrinu.
| Magn af kalki í 100gr skömmtum - Grænmeti 
	309 mg --  (Goosefoot/Lambs quarters)210 mg -- Sinneps Spínat (Mustard Spinach/Komatsuna)208 mg -- Sólselja (Dill Weed)190 mg -- Nýpa, laufblöðin (Turnip Greens)187 mg -- Túnfífill, laufblöðin (Dandelion Greens)145 mg -- Blaðkál (Collards)138 mg – Steinselja (Parsley)135 mg -- Grænkál (Kale)120 mg -- Vatnakarsi (Watercress)119 mg -- Laufblöð Rauðbeðurs/Rauðrófu (Beet Greens)105 mg -- Kínakál (Chinese Cabbage/pak-choi)103 mg -- Sinneps kál (Mustard Greens)100 mg -- Endive laufsalöt (Chicory Greens)99 mg -- Spínat (Spinach)81 mg --  (Okra)68 mg -- Lausblaða salöt (Lettuce, LooseLeaf)67 mg -- Kóríander (Cilantro)65 mg -- Súpugull/Portúlakki (Purslane)52 mg -- Frisse Endive-salat (Curly Endive)51 mg -- Blaðbeðja (Swiss Chard)48 mg -- Spergilkál (Broccoli)47 mg -- Hvítkál (Cabbage)47 mg -- Gulrófa (Rutabaga)42 mg -- Rósakál (Brussels Sprouts)40 mg -- Sellerí (Celery)37 mg -- Sætar kartöflur, laufblöðin (Sweet Potato Leaves)37 mg -- Grænar baunir (Green Beans)36 mg -- Romaine salat (Lettuce, Romaine)36 mg -- Steinseljurót/Nípa (Parsnips)32 mg -- Salat, Smjörsalat (Lettuce, Butterhead)32 mg -- Alfalfa spírur (Alfalfa Sprouts)31 mg -- Grasker, vetrar afbrigði (Squash, winter varieties)30 mg -- Nýpur (Turnip)27 mg -- Gulrætur (Carrots)24 mg -- Hnúðkál (Kohlrabi)23 mg -- Litlar Gulrætur (Baby Carrots)22 mg -- Sætar kartöflur/Sætuhnúður (Sweet Potato)22 mg -- Blómkál (Cauliflower)21 mg -- Aspas (Asparagus)21 mg -- Grasker (Pumpkin)20 mg -- Grasker, sumar afbrigði  (Squash, summer varieties) | 
	Kalk í 100gr skömmtum - Ávextir19 mg -- Jólasalat/Belgískt Endive (Witloof Chicory)16 mg -- Rauðbeður/Rauðrófa (Beets)14 mg -- Agúrka með hýði (Cucumber)9 mg -- Rauð Papríka (Red Pepper)9 mg -- Græn Papríka (Green Pepper)5 mg -- Tómatur (Tomato)2 mg -- Maís, hvítur (White Corn) 
	49 mg -- Rúsínur (Raisins)40 mg -- Appelsína (Orange)33 mg -- Límóna (Lime)32 mg -- Brómber (Blackberries)26 mg -- Kíví (Kiwifruit)26 mg -- Sítrona án hýðis (Lemon)24 mg -- Sólaldin (Papaya)22 mg -- Hindber (Raspberries)15 mg -- Kirsuber (Cherries)14 mg -- Jarðarber (Strawberries)14 mg -- Mandarína/Klementína (Tangerine)14 mg -- Apríkósa (Apricots)12 mg -- Greip, hvítt (Grapefruit)11 mg -- Greip, rautt/bleikt (Grapefruit)11 mg -- Pera (Pear)11 mg -- Melóna, Kantalópa (Cantaloupe)11 mg -- Vínber (Grapes)10 mg -- Mango8 mg -- Melóna, Vatns (Watermelon)8 mg -- Kaki (Kaki/Asian Persimmon/Sharon fruit)7 mg -- Ananas (Pineapple)7 mg -- Epli með hýði (Apple)7 mg -- Trönuber (Cranberries)6 mg -- Bananar6 mg -- Melóna, Hunangs (Honeydew)6 mg -- Bláber (Blueberries)5 mg --  (Casaba Melon)5 mg -- Nektarína (Nectarine/Naked Peach)5 mg – Ferskja (Peach)4 mg -- Plómur (Plum) | 
 
Oxalsýra
Í miklu magni getur hún verið haft slæm áhrif á nýrun þar sem hún bindur sig við kalk og myndar þannig nýrnasteina. Hún getur einnig valdið sársauka í liðamótum af svipuðum ástæðum.
| Oxalsýra í 100gr skömmtum - Grænmeti     
 1.70 g -- Steinselja (Parsley) 1.31 g -- Súpugull/Portúlakki (Purslane) 0.97 g -- Spínat (Spinach) 0.61 g -- Laufblöð Blaðbeðju/Rauðbeðurs (Beet leaves) 0.50 g -- Gulrætur (Carrot) 0.45 g -- Blaðkál/Salatkál (Collards) 0.36 g -- Strengjabaunir (Beans, snap) 0.36 g -- Rósakál (Brussels sprouts) 0.33 g -- Salat (Lettuce) 0.31 g -- Vatnakarsi (Watercress) 0.24 g -- Sæt kartafla (Sweet potato) 0.21 g -- Nýpa (Turnip) 0.21 g -- Endive (Chicory) 0.19 g -- Spergilkál (Broccoli) 0.19 g -- Sellerí (Celery) 0.19 g -- Eggaldin (Eggplant) 0.15 g -- Blómkál (Cauliflower) 0.13 g -- Aspas (Asparagus) 0.11 g -- Endive laufsalöt (Endive, Escarole) 0.10 g -- Hvítkál (Cabbage) 0.05 g -- (Okra) 0.05 g -- Tómatur (Tomato) 0.05 g -- Baunir (Pea) 0.05 g -- Nýpa, laufblöðin (Turnip greens) 0.04 g -- Steinseljurót/Nípa (Parsnip) 0.04 g -- Papríka (Pepper) 0.03 g -- Gulrófa (Rutabaga) 0.02 g -- Grasker (Squash) 0.02 g -- Agúrkur (Cucumbers) 0.02 g -- Grænkál (Kale) 0.01 g -- Kóríander (Coriander) 0.01 g -- Maís (Sweet Corn)  | 
 
Fleirra
Heimildir